متن مسابقه نماز جمعه خضری دشت بیاض
نماز جمعه
در مراسم هفتگی اجتماعی مسلمین،"نماز جمعه" جایگاه والایی دارد و نه تنها یک عبادت، بلکه مظهر وحدت مسلمین و شکوه و عظمت اسلام است و آگاهی پیروان قرآن را بالا می برد و "نماز عبادی، سیاسی" محسوب می گردد.
قران کریم، درباره نماز جمعه، می فرماید:" يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ " ای ایمان آوردگان! وقتی به نماز روز جمعه ندا داده می شود، به سوی یاد خدا بشتابید و داد و ستد را رها کنید.
کیفیت نماز جمعه
نماز جمعه در عصر غیبت واجب تخییری است و انسان می تواند نماز جمعه بخواند یا نماز ظهر. نماز جمعه دو رکعت است و حتما باید بصورت جماعت خوانده شود. پیش از نماز، دو خطبه واجب است که خطیب، بر دعوت به تقوا، مسائل اجتماعی سیاسی مسلمانان را هم باید مطرح کند.
وقت آن، از آغاز ظهر تا حدود یک ساعت پس از اذان است و از آن دیرتر روا نمی باشد.
حداقل افرادی که با حضور آنان نماز جمعه تشکیل می شود، پنج نفر است. فاصله دو نماز جمعه، نباید کمتر از یک فرسخ باشد.
گوش دادن به خطبه های نماز جمعه واجب است. شرکت نکردن بدون عذر، در نماز جمعه، نشانه نفاق است.
بهتر است که امام جمعه، در رکعت اول، پس از حمد، سوره جمعه را بخواند و در رکعت دوم، سوره منافقین را.
رسول خدا(ص) فرموده است:خداوند با سوره جمعه، مومنان را گرامی داشته است، از این رو، پیامبر(ص) به عنوان بشارت آنان، جمعه را سنت کرده و به عنوان توبیخ منافقان، سوره منافقین را لازم ساخته است.
اهمیت نماز جمعه
در این زمینه احادیث بسیاری نقد شده که در اینجا مجال پرداختن به آنها نیست.
رسول خدا (ع) حج مساکین دانسته و آن را موجب آمرزش گناهان شمرده است نماز جمعه نمایش وحدت و قدرت مسلمانان و میعاد نمازگزاران مومن است.
رسول خدا(ص) در آغاز هجرت وقتی به مدینه رسید اولین نماز جمعه را برای مردم به پا داشت و این اجتماع شکوهنمد و سازنده را پایه گذاری کرد این نماز بعد سیاسی و حکومتی دارد خطیب و امام جمعه یا حاکم مسلمین است یا کسی که از طرف رهبری به این سمت منسوب شده است برکات و آثار سازنده و تربیتی و اجتماعی این عبادت سیاسی بسیار است که به چند نمونه اشاره می شود:
- تقویت روحیه اخوت و برادری
چرا که همه از هر جا در یک مجمع و مصلی گرد می آیند و با رنگ ها و نژاد های مختلف کنار هم می نشینند آنچه در نماز جماعت بود به مراتب بیشتر و قوی تر در نماز جمعه این تجمع هفتگی مسلمانان وجود دارد.
- تشکل نیروهای اسلام
این عبادت به نوعی مسلمانان را بر محور عبادت نماز تشکل و یکپارچگی می بخشد و مایه ارعاب دشمنان اسلام و خنثی شدن توطئه های تفرقه افکنانه و شایعه های آنان است.
- رشد فکری- سیاسی مسلمانان
به مقتضای مطالب آگاهی بخشی که در خطبه های جمعه بیان می شود مردم از مسائل سیاسی کشور خود و جهان باخبر می شوند و با آشنایی به وظایف اجتماعی خویش در صحنه اجتماع حضور بیشتر می یابند.
- تقویت روحیه جمعی
این نیز از آثار نماز جمعه است که قطره های پراکنده افراد انسانی را در یک اقیانوس گرد می آورد و همه با ارتباط متقابل و شناسایی هم و روحیه اجتماعی پیدا می کنند و انزوا و فرد گرایی را از بین می رود.
- مرکزیت بسیج مردم
سنگر نماز جمعه، بهترین جای دعوت مردم به بسیج شدن برای جهاد و دفاع و حل مشکلات اجتماعی و یاری رسانی به دیگران است. این قدرت عظیم مردمی که در نماز جمعه متجلی می شود، همواره مورد توجه بوده و در صدر اسلام نیز، رسول خدا(ص) و امیر المومنین (ع) ازمساجد و پس از خطبه ها، افراد را بسیج کرده و به جبهه های جهاد می فرستادند.
نماز جمعه در مراسم هفتگی جایگاه ویزه و مهمی دارد این نماز سیاسی عبادی نه تنها یک عبادت بلکه علاه بر بعد معنوی و عبادی مظهر وحدت مسلمین و موجب شکو و عظمت اسلام است نماز جمعه قبل از هر چیز یک عبادت دسته جمعی و اثر عمومی عبادات را که تلطیف روح و جان و زدودن زنگار معصیت از قلب می باشد در بر دارد بخصوص اینکه در مقدمه دو خطبه دارد که مشتمل بر انواع مواعظ اندرزها و امر به تقوی و پرهیزگاری است نماز جمعه از نظر سیاسی و اجتاعی یک کنگره عظیم هفتگی است که بعد از کنگره عظیم سالانه حج بزرگترین کنگره اسلامی می باشد اسلام به سه اجتماع بزرگ مسلمین اهمیت وافر می دهد:
1-اجتمات روزانه که به وسیله نمازهای جماعت در مساجد حاصل می شود
2- اجتماع هفتگی که در نماز جمعه حاصل می شود
3-اجتماع بزرگ سالانه حج که در کنار خانه خدا انجام می شود
در بین این سه اجتماع مهم مسلمین نماز جمعه از همه مهم تر است. روش پیامبر (ص) و ائمه(ع)موید این سخن است ک ضرورت اهمام به این فریضه را گوشزد نموده اند پیامبر (ص)در ضمن خطبه طولانیکه در تشویق به نماز جمعه ایراد کرده می فرمایدإِنَّ اللّهَ تَبارَکَ وَ تَعالى فَرَضَ عَلَیْکُمُ الْجُمُعَةَ فَمَنْ تَرَکَها فِی حَیاتِی أَوْ بَعْدَ مَوْتِی اسْتِخْفافاً بِها أَوْ جُحُوداً لَها فَلا جَمَعَ اللّهُ شَمْلَهُ، وَ لا بارَکَ لَهُ فِی أَمْرِهِ، أَلا وَ لا صَلاةَ لَهُ، أَلا وَ لا زَکاةَ لَهُ، أَلا وَ لا حَجَّ لَهُ، أَلا وَ لا صَوْمَ لَهُ، أَلا وَ لا بِرَّ لَهُ حَتَّى یَتُوبَ»؛ (خداوند نماز جمعه را بر شما واجب کرده، هر کس آن را در حیات من یا بعد از وفات من، با وجود امام عادل از سرانکار و یا سهل انگاری آن را ترک کند خدا پریشانی او را به سامان نرساند و برکات از کارش باز ستاند و تا توبه نکند خدا نمازش و روزه اش و زکاتش و حجش و کارهای خیری که انجام می دهد را از او نمی پذیرد.
پیامبر اسلام(ص) نماز جمعه را حج مساکین و فقرا دانسته است. یعنی بقدری نماز جمعه از منظر پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) مهم است که او را از نظر اجر و پاداش معادل حج فرمود.
نیز آن حضرت (ص) نماز جمعه را موجب بخشش گناهان دانسته است.
اهتمام نبی مکرم اسلام (ص) به نماز جمعه و توصیه و سفارش آن حضرت در خصوص شرکت در نماز جمعه به حدی جدی بود که تقریبا تمام مسلمین واجد شرائط در این عبادت بزرگ شرکت می کردند.
آن حضرت در آغاز هجرت وقتی به مدینه رسید چون شرائط اقامه نماز جمعه را فراهم و مهیا دید اولین نماز جمعه را برای مردم به پا داشت و این اجتماع شکوهمند و سازنده را پایه گزاری نمود. خداوند متعال هم در سوره جمعه حضور در نماز جمعه ا مورد تاکید قرار داده می فرماید:
"يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ"
ای اهل ایمان هنگامی که در روز جمعه نماز جمعه بپا می شود و به سوی آن ندا داده می شوید بسوی خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید که اگر بدانید این برای شما بهتر است.
در این آیه خجسته تاکیدات و تشبیهات فراوانی نهفته است که در قسمت سوره جمعه ما به بیان قسمتی از آن ها پرداختیم. اما نکته ای که ذکر آن در این قسمت هم خالی از لطف نیست این است که خداوند در این آیه نماز جمعه را ذکر یاد کرده تا توجه دهد که هدف نماز یاد خدا در قلب و حضور عظمتش در خاطر انسان است و هم از این روست که انسان را از فحشاء و منکرات باز می دارد. و قدرت بازدارنگی نماز از منکرات به حدی است که خداوند می فرماید ان الصلوه تنهی عن الفحشاء و المنکر...
موقعیت نماز جمعه در بیان شهید ثانی رحمت الله علیه
شهید ثانی می نویسد نماز جمعه برای این است که آگاه باشی و هرگز فراموش نکنی که روز جمعه روزی بزرگ و عید جمعه عید شریفی است که خدای متعال آن را به این امت اختصاص داده و چنین فرصت شریفی را برای بندگانش مقرر کرده تا در آن بندگانش را به جوار خود نزدیک کند، درد هجران را درمان و هراس آتش را امان بخشد به همین خاطر است که آنها را تشویق کرده تا در این روز به اعمال شایسته روی آورند و آنچه را که در طول هفته با سهل انگاری از دست داده اند جبران نمایند. نماز جمعه چون بعد سیاسی و حکومتی هم دارد خطیب و امام جمعه با حاکم با حاکم اسلامی مسلمین است یا کسی است که از طرف حاکم اسلام و رهبر مسلمین به این سمت منصوب می شود.بنابراین نماز جمعه ای که امام آن را رهبر نظام اسلامی تعیین نکند مشروعیت ندارد. نماز جمعه به جای نماز ظهر خوانده می شود که در کتب فقهی آن را در شمار نمازهای واجب عنوان مثلا در کتاب شرح لمعه چنین آمده است.چنین آمده است .
الفصل السادس فی بقیه الصلوات الواجبه فمنها الجمعه و هی رکعتان کالصبح عوض ظهر...
در این عبارت اولا نماز جمعه واجب به حساب آمد، ثانیا از لحاظ بلند خواندن عین نماز صبح قلمداد گردید، ثالثا عوض نماز ظهر محسوب شد. که شرح این بحث در فصل دیدگاه فقها در مورد نماز جمعه خواهد آمد.
کیفیت نماز جمعه. نماز جمعه بدون دو خطبه دو رکعت است مثل نماز صبح و تمام شرائط عمومی نماز صبح را دارد حتی حمد و سوره آن باید بلند خوانده شود با این تفاوت که در نماز جمعه دو قنوت مستحب است یکی قبل از رکوع اول و دیگری بعد از رکعت دوم و نیز مستحب است در رکعت اول بعد از حمد سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد سوره منافقین خوانده شود و ظن و شک و سهو در آن حکم ظن و شک و سهو در نماز صبح را دارد. نماز جمعه علاوه بر شرایط عمومی نماز شش شرط ویژه نیز دارد اول خواندن دو خطبه پیش از نماز که آن دو خطبه باید مشتمل بر حمد و ثنای خدا و صلوات بر پیامبر(ص) و آل پیامبر(ص) و دعوت مردم به تقوای الهی و پرهیزگاری و یک سوره کامل و استغفار برای مومنین باشد و لازم نیست دو خطبه به عربی خوانده شود بلکه اگر مستمعین اهل زبان های مختلف باشند خوب است به همه آن زبان ها خوانده شود چنان چه خوب است حمد و ثنای خدا و صلوات بر پیامبر(ص) و آل او به عربی و با ذکر نام آن ها باشد و خوب است دعوت به تقوا با لفظ تقوا و استغفار برای مومنین و با لفظ استغفار باشد و باید خطبه ها را خود امام ایستاده بخواند و میان دو خطبه با نشستن مختصری فاصله انداخته شود و باید امام خطبه ها را بلند بخواند که همه حاضرین بشنوند و مستحب است امام جمعه در حال خطبه با طهارت بوده و عمامه بر سرنهد و بر عصا با سلاحی تکیه کند و خوب است در خطبه ها مسائل اجتماعی و سیاسی و مصالح مسلمین مطرح شود و مستحب موکد است که حاضرین در نماز جمعه مثل حال نماز باشند و خطبه ها را گوش دهند و صحبت نکند حتی نافله نخوانند و رو به سوی خطیب بنشینند .
2- شرط دوم وقت نماز جمعه است که محدود و معین به زمان خاصی است و آن از اول ظهر شرعی است تا وقتی که سایه شاخص دو هفتم شاخص و یا سایه شخص به اندازه دو قدم پا برسد.(تقریبا یک ساعت و نیم بعد از ظهر) و اگر از این مقدار گذشت باید نماز ظهر خوانده شود.
3- شرط سوم این که نماز جمعه به جماعت خوانده شود و بنابراین خواندن نماز جمعه به صورت فرادی صحیح نیست ولی اگر در رکعت دوم به نماز جمعه برسد می تواند اقتداء کند و مجزی خواهد بود و رکعت دوم را خودش می خواند، بنابراین اگر کسی به رکعت اول و یا به خطبه ها نرسد گرچه بدون عذر باشد نمازش صحیح است.
4- شرط چهارم اینکه امام و مامومین حداقل 5 نفر به بالا باشند.
- امام جمعه علاوه بر دارا بودن شرایطی که امام جماعت باید داشته باشد باید یا مجتهد جامع الشرایط و یا منصوب از طرف او باشد و اگر مجتهدی متصدی مشون اداری و سیاسی مسلمین است.(مثلا مثل حضرت آیت الله خامنه ای در این عصر) باید امام جمعه منصوب از طرف ایشان باشد البته امام جمعه باید قادر به خواندن خطبه در حال ایستادن (قیام) باشد و شایسته است امام جمعه مردی با ورع شجاع، قاطع، سخنگو و دارای فصاحت و بلاغت و با وقار و آشنا به مصالح اسلام باشد.
- بین دو نماز جمعه حداقل یک فرسخ شرعی (حدود 5/5) کیلومتر شرعی و یا شش کیلومتر عرفی فاصله باشد.
مسائل 1- فرد اگر چه قصد ده روز در یک شهر را نکرده باشد می تواند در نماز جمعه شرکت کند، 2- اگر شک کند وقت نماز جمعه باقی است یا نه نماز جمعه صحیح است، 3- اگریک رکعت از نماز جمعه در وقت واقع شود نماز جمعه صحیح است، 4- بهتر آن است که کسی که در نماز جمعه شرکت نکرده تا پایان نماز جمعه نماز ظهر نخواند، 5- رها کردن خرید و فروش از اول ظهر روز جمعه تا پایان نماز جمعه مورد تاکید سوره جمعه است، 6- هرگاه در شهر و دیار انسان نماز جمعه برپا شود تا پایان نماز جمعه مسافرت نمودن مکروه است، 7- نماز جمعه بر سالخوردگان و مریض ها و نابینایان و مسافران و بچه های غیر بالغ(ولو ممیز باشند) و کسانی که بیش از دو فرسخ از محل اقامه نماز جمعه دور هستند و کسانی که حضور آنها موجب مشقت و سختی است واجب نیست ولی اگر حاضر شدند نماز جمعه آنها قبول و به جای نماز ظهر محسوب می شود.نماز جمعه ناسخ سفسطه جدائی دین از سیاست است با توجه به این که حداقل در خطبه دوم نبی مکرم اسلام(ص) دستور به طرح مسائل سیاسی فرمود که سیاست به معنای واقعی آن تبیین گرفته می شود که دین و سیاست یکی بوده و جدائی از هم ندارند و به شکل محترمانه می خواهند دین را از عرصه زندگی اجتماعی بشر بایگانی کرده و به باد فراموشی بسپارند. اگر هیچ دلیل بر عجین بودن دین با سیاست نداشته باشیم جزء کیفیت نماز جمعه همین ما را بس است که اجازه مطرح بحث جدائی دین از سیاست را ندهیم.
توجه به اینکه نماز جمعه یک عبادت سیاسی دسته جمعی هم هست این روز به قیامت تشابه پیدامی کند و به همین سبب نام گذاری این روز به جمعه می باشد. که مثل روز قیامت مردم جمع می شوند.
نام های جمعه
جمعه نام های مختلفی دارد که طبق نقل تفسیر منهج الصادقین عبارتند از:
- یوم الموعود به جهت تولد حضرت محمد (ص) در این روز
- یوم الفصل
- یوم البرکه
- یوم الرحمه
- یوم الاجابه
- یوم العید
- یوم العتیق
- یوم العروبه
- یوم الکرامه
- یوم الجمعه
البته نمی توان ادعا کرد که نام های جمعه منحصر به اسامی ده گانه فوق الذکر باشند بلکه احتمال این که نام های دیگر به زبان های دیگر هم برای جمعه ذکر شده باشد، وجود دارد. مثلاً در گویش فارسی به جمعه آدینه گفته می شود که سابقاً هم ذکر شد.
امام خمینی (ره) در اهمیت حضور و شرکت در نماز جمعه چنین نگاشته اند: نماز جمعه و دو خطبه آن مانند حج و نماز عید فطر و قربان از مراسم بزرگ مسلمانان است ولی متاسفانه، مسلمانان از وظایف مهم سیاسی این فریضه الهی غافل و ناآگاهند در صورتی که انسان، با اندک مطالعه و دقت در احکام کشوری، سیاسی اجتماعی و اقتصادی اسلام در می یابد که اسلام دین سیاست است و کسی که دین را از سیاست جدا می داند، نادانی است که نه اسلام را می شناسد و نه سیاست را.
شیخ حر عاملی بیانی را در کتاب شریف وسائل الشیعه جلد 7 صفحه344 مبحث صلاه الجمعه 6 از امام رضا(ع) در مورد خطبه های نماز جمعه چنین بیان می کند.
قال الرضا(ع) إِنَّمَا جُعِلَتِ الْخُطْبَةُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ لِأَنَّ الْجُمُعَةَ مَشْهَدٌ عَامٌّ فَأَرَادَ أَنْ يَكُونَ لِلْأَمِيرِ سَبَبٌ إِلَى مَوْعِظَتِهِمْ وَ تَرْغِيبِهِمْ فِي الطَّاعَةِ وَ تَرْهِيبِهِمْ مِنَ الْمَعْصِيَةِوَ تَوْقِيفِهِمْ عَلَى مَا أَرَادَ مِنْ مَصْلَحَةِ دِينِهِمْ وَ دُنْيَاهُمْ وَ يُخْبِرُهُمْ بِمَا وَرَدَ عَلَيْهِمْ مِنَ (الْآفَاقِ مِنَ) الْأَهْوَالِ الَّتِي لَهُمْ فِيهَا الْمَضَرَّةُ وَ الْمَنْفَعَةُ
یعنی همانا در روز جمعه خطبه قرار داده شده است برای این که جمعه زمان حضور عمومی است پس خداوند اراده کرده است تا برای امیر و حاکم وسیله ای برای اندرز مردم و تشویق آنان به اطاعت خدا و ترساندنشان از نافرمانی باشد و آنان را به مصالح دین و دنیایشان آشنا گرداند و از حوادث گوشه و کنار که سود و زیانشان در ان است با خبر گرداند.
حضرت امام خمینی (ره) می فرماید:
در خطبه جمعه مقدرات مملکت باید بیان شود. مسائل سیاسی که در مملکت جریان باید پیدا کند مسائل اجتماعی که در مملکت جریان باید پیدا کند، گرفتاریهای مسلمانها، اختلافات مسلمان ها در ان خطبه ها باید طرح بشود و رفع بشود... نماز جمعه عبادت است لکن عبادتی، مدغم در سیاست است، سیاست در عبادت مدغم است(صحیفه نور)
از این دو فرمایش استفاده می شود که حضور مومنین در نماز عبادی و سیاسی جمعه باعث تقرب مسلمین به خدا و رفع مشکلات آنان و آگاهی و بینش آنها می شود، لذا حضور هم دارای اهمیت چشمگیری است، علاوه بر اهمیت خود نماز جمعه
حضرت امام خمینی(ره) می فرماید:
یکی از مهمترین چیزهایی که در این انقلاب حاصل شد قضیه نماز جمعه است که در زمان سابق در بین ما مطرود بود و در بین اهل سنت به طور دلخواه بود و غالبا تحت نفوذ قدرتها انجام می گرفت که الحمدالله در این نهضت نماز جمعه با محتوای حقیقی آن تحقق یافت.
امام خمینی(ره) فرمودند:
نماز جمعه در راس همه امور است و مردم را مجتمع کنند که در این امر خللی وارد نشود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای مدظظله العالی در فرازی از سخنان خود به اهمیت نماز جمعه اشاره نموده و می فرمایند:فرهنگی است اگر شما که خطیب جمعه هستید آگاه باشید که دشمن چه می گوید به کجا حمله می کند و از کدام منفذ وارد می شود و بعد از این آگاهی برای مقابله با او مجهز و مسلح بشوید صد نفر مثل او (دشمن) جواب یک نفر مثل شما را نمی تواند بدهد چون مردم به شما ایمان دارند و نسبت به شما پیش داوری دارند، می گویند آقا امام است، پشت سراو نماز میخوانیم، عادل است، نماینده نظام اسلامی است که مردم او را دوست دارند مردم حرف شما را قبول می کنند.
"رهنمودها ، اندرزهای امام و رهبری به ائمه جمعه" از انتشارات سسیاستگذاری ائمه جمعه
حاصل فرمایشات امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری دام عزه این است که نماز جمعه از شان و جایگاه مهمی برخوردار بوده و دارای قدرت ابطال توطئه ها و نقشه های دشمنان اسلام و مسلمین است زیرا مومنین متحدانه به امام جمعه اعتقاد دارندو امام جمعه آنها را نسبت به ماهیت ضد دینی و ضد مردمی دشمنان آگاه می سازد و مردم هم قبول می کنند و این واقعا مهم است.
و بحق می توان ادعا کرد که نماز جمعه یک نهاد دشمن شناسی و خنثی کننده توطئه ها و عامل وحدت و هم دلی مومنین و پیوند دهنده عبد به معبود و امت به امامت است.
سیمای نماز جمعه در حدیث
بهترین راه آشنایی با سیمای نماز جمعه، مراجعه به روایات و احادیث پیامبراکرم(ص) و اهل بیت (ع) پس از قرآن مجید است. در این احادیث جایگاه ناشناخته نماز جمعه برای افرادی که در جست و جوی آنند روشن می شود. دراینجا به نقل تعدادی از این احادیث با لطف و کمک خداوند حکیم می پردازیم.
شرکت در نماز جمعه
برای شرکت کنندگان مومن زیبائی و روشنائی است
پیامبر اسلام(ص) می فرمایند:
الاتیان الی الجمعه زیاره و جمال
"آمدن به نماز جمعه هم دیدار است و هم زینت و زیبایی"
دیدار است چون نوعی ملاقات با مومنین است و زیبا است چون برای خداست. و هرچه برای خدا باشد زیباست لذا حضرت زینب کبری سلام الله علیها هم در جواب یزیدملعون فرمود ما رایت الا جمیلا هر چه در قضیه کربلا دیدم چون برای خدا بود زیبا بود برای توضیح بیشتر و به بیانی دیگر باید گفت که قسمت اول حدیث روشن است، زیرا نماز حمعه نیکان و بندگان خوب خداست. و نمازگزاران با حضور خود در نماز جمعه به فرمایش پیامبر اکرم(ص) ، هم نماز به جای آورند و هم یکدیگر را زیارت می کنند. حتی کسانی که در طول هفته، به دلیل گرفتاری هایی موفق به دیدار یکدیگر نشده اند در این جمع الهی و معنوی به این مهم نائل می گردند. علاوه بر آن، در پایان نماز با یکدیگر مصافحه می کنند و از ثواب آن نیز برخوردار می شوند.
اما منظور از قسمت دوم حدیث، که می فرماید: نماز جمعه جمال و زیبایی است،چیست؟ در حدیث داریم که نماز جمعه به عنوان یک واجب الهی، روشنایی خاصی دارد و آن روشنایی به خاطر آن است که هم نماز جمعه است و هم نماز واجب، و زیبایی نماز جمعه هم به همین است.
نماز جمعه مهمتر و با عظمت تر از نماز عید قربان است
برای توضیح بیشتر این مطلب به بیانی از حضرت امیرالمومنین(ع) می پردازیم.
علی (ع) بارها می فرمودند:
لان ادع شهود حضور الاضحی عشر مرات احب الی من ان ادع شهود حضور الجمعه مره واحده من غیر عله
"چنانچه ده بار نماز عید قربان نتوانم شرکت کنم، تحملش برای من آسانتر است از این که یک هفته بدون عذر، نماز جمعه را ترک کنم" اینک شیعیان امام علی(ع) این کلام مولای خود فکرکنند و عظمت نماز جمعه را از لسان آن حضرت بشنوند و نسبت به حضور در این عبادت الهی اهتمام بیشتر از خود نشان دهند.
در حقیقت نماز جمعه بشارتی بزرگ برای مومنان است
حضرت امام باقر(ع) می فرمایند:
"ان الله اکرم المومنین بالجمعه فسنها رسول الله (ص) بشاره لهم و توبیخا للمنافقین"
"نماز جمعه سنتی است از پیامبر اسلام، بشارتی است برای مومنان و توبیخی است برای منافقان"
توبیخ هم معنای تهدید و هم معنای سرزنش آمده است. که قطعا هر یک از این دو معنادر این جا منظور باشد، جهت گیری نماز جمعه را در تحکیم حرکت ایمانی مومنان و تضعیف حرکت شیطانی منافقان نشان می دهد. منظور از این فرمایش این است که نماز جمعه هم مشوق مومنین جایزه و هم توبیخ کنند منافقین (تضعیف) آنها است
نماز جمعه حج مساکین است
امام صادق(ع) فرمودند بادیه نشینی خدمت پیامبر (ص) رسید و عرض کرد یا رسول الله تا کنون چند مرتبه مهیای سفر حج شده ام، ولی تا حالا حج، نصیب من نشده است. و علت را از حضرت رسول اعظم(ص) جویا شد که حضرت پیامبر (ص) فرمودند:
در نماز جمعه شرکت نما زیرا حج مساکین است.
(علیک بالجمعه فانها حج المساکین)
منظور بنی مکرم اسلام (ص)این است که ثواب شرکت در نماز جمعه برابر است با ثواب حج و زیارت خانه خدا.
آثار نماز جمعه
آثار نماز جمعه گرچه فراوانند لکن به طور اختصار به بیان برخی از این آثار اشاره می شود.نماز پر صلابت و ارزشمند جمعه، درای آثار ارزنده فراوان فردی و اجتماعی است.این فریضه الهی برخوردار از فواید گرانبهایی در ابعاد مختلف مادی و معنوی،دنیوی و اخروی، سیاسی، اخلاقی و اجتماعی می باشد. در اینجا با استفاده از روایات، به ذکر چند مورد از فواید نماز جمعه می پردازیم.
بخشنده شدن لغزش ها، بنا به گواهی نبی مکرم اسلام (ص) یکی از آثار این عبادت بزرگ است.
پیامبر اسلام(ص) می فرمایند:
من اتی الجمعه ایمانا و احسابا استانف العمل
"کسی که با انگیزه ایمانی و به قصد تقرب به پروردگار به سوی نماز جمعه بشتابد، کارش را از نو شروع نموده است."
این حدیث با ظرافت زیبایی به بخشیده شدن اشتباهات و لغزش ها اشاره می نماید و می گوید در حقیقت چنین فردی پرونده جدید برای خویش باز نموده است و پرونده سابقش هر چند دارای لغزش بوده بایگانی گردید.
در روایت دیگری نیز داریم:
چهار دسته اند که کارشان از نو شروع می شود مریض هنگامی که خوب شود مشرک هنگامی که مسلمان شود.زائری که از حج برگردد و کسی که از نماز جمعه مراجعت کند.
- مصونیت از آتش دوزخ. یکی دیگر از ثمرات حضور در نماز عبادی سیاسسی جمعه است.
حضرت امام صادق(ع) می فرمایند:
ما من قدم سعت الی الجمعه الاحرم الله جسدها علی النار
"گامی به سوی نماز جمعه برداشته نشد، مگر این که خداوند آن را بر آتش دوزخ حرام گرداند" زیرا حضور در نماز جمعه مطلوب خداوند بوده و موجب کسب رضایت اوست و هر عملی که بتواند رضایت خدا را فراهم سازد موجب حرمت آتش جهنم بر صاحب آن عمل است.
- نماز جمعه موجب کاهش دلهره های روز قیامت است.
از پیامبر (ص) در مورد نماز جمعه سوال نمودند، ایشان فرمودند:
فما من مومن مشی فیه الی الجمعه الا خفف الله علیه اهوال یوم القیامه ثم یومر به الجنه
"هیچ مومنی به سوی نماز جمعه حرکت نکرد، مگر این که خداوند دلهره های روز قیامت را برای او کاهش داد و به سوی بهشت رهنمون گردید." یکی از دغدغه های اصلی هر مومن نجات هول و دلهره های روز قیامت است و نماز جمعه موجب کاهش دلهره های آن روز است.
و بدیهی است با توجه به شدت عذابهای اخروی در روز قیامت، دلها نگران و دلهره ها بسیار شدید است و این در حالی است که به فرموده پیامبر(ص) نمازگزار جمعه، در ان روز دلی آرام دارد و خداوند فرمان می دهد او را بدون ترس به سوی بهشت ببرند.
لذا با اندک تاملی در این احادیث که بیانگر عظمت نماز جمعه است، در می یابیم که فضای نماز جمعه فضای بسیار پاک و مطهری است که ورود به امواج خروشان آن و حضور در آن پاک کننده آلودگی ها و ناپاکی هاست.
آن گامی که در تلاش و تکاپو برای ورود به آن باشد، بر آتش حرام می گردد و کسی که در آن فضا قدم گذارد، لغزش های گذشته اشت بخشیده می شود و کار را از نو شروع می کند و بدین سان عمق وحی الهی را در می یابیم که می فرماید:
ذلکم خیر لکم ان کنتم تعلمون
"این (اقامه نماز جمعه) برای شما بهتر است، اگر بدانید."
بدیهی است عدم شرکت در نماز جمعه بدون عذر موجه، بیانگر بی اعتنایی و عدم توجه به این فریضه بزرگ الهی است که خود نوعی استخفاف نماز است و مسلمانی که حاضر نیست یکی دوساعت وقت خود را صرف اقامه نماز جمعه نماید، درحقیقت، اهمیتی برای آن قائل نشده و لازم است توبه نماید. چرا که معصوم(ع) فرمود اکر کسی نماز را سبک شمرد از ما نیست.
چنین شخصی که حاضر نیست فرصت کوتاهی را برای اقامه این فریضه بزرگ الهی منظور نماید، تنبلی نموده، یا فکر می کند به کارهای او لطمه ای وارد می شود،بنابر فرمایش پیامبر کارهای او راست و درست نمی گردد، امور او جمع و جور نمی شود و با وجود تلاش بسیار، کار و اندوخته اش برکت ندارد و کارهای خیر او از قبیل نماز و روزه و حج و زکات، اعمال کامل و ناب و جانانه ای نخواهد بود، مگر زمانی که دست از این کار خود بردارد و توبه نماید و البته خداوند توبه پذیر و مهربان است.
منابع:
* پرتوی از اسرار نماز. محسن قرائتی. تهران: ستاد اقامه نماز،1386
*جمعه و فضایل آن. علی خرسندی دهدشتی . اصفهان: کنکاش ،1385
اگر چه در زمین سیر می کرد، اما آسمان پیما بود و در نگاه او آسمان پیدا بود، علم برمی داشت و دم غنیمت داشت و قدم به قدم از عدم گذشت و ناسوت را به مقصد لاهوت جا گذاشت و آهسته آهسته مبهوت معبودش شد و ذره ذره در او ذوب گشت تا با شهادت خویش، نظر به وجه الله کند و عند ربهم یرزقون گردد!!
کانون شهید مرتضی مطهری مسجد امام حسین(ع) خضری در سال نوآوری وشکوفایی بر آن شد تا وبلاگی تحت عنوان "خانه دوست کجاست" را ایجاد نماید، تا در آن جدیدترین اخبار و فعالیت های کانون را برای اطلاع عموم منعکس نماید .